Demand response: de toekomst van energie
Kent u die tijd nog waarbij u alleen de keuze had uit een grijs energiecontract of een grijs energiecontract? Gelukkig wordt dat steeds meer verleden tijd en is groene energie in de opmars. Laatst kwam milieu-organisatie WISE zelfs met het nieuws naar buiten dat het aantal energieleveranciers met uitsluitend groene stroom in drie jaar tijd bijna verdubbeld is van 13 naar 25 leveranciers. Maar we moeten wel realistisch blijven, want het aandeel van groene energie op de totale markt in Nederland is nog maar 5,9%. Één belangrijk onzekerheidsfactor die bij duurzame energie komt kijken is de wisselende, niet constante productie. Bieden demand response en opslag van energie uitkomst?
Het variabele karakter van duurzame energie
De productie van groene energie heeft een variabel karakter. Er is geen constante productiestroom, bij ‘windstil’ ligt de productie van windenergie op zijn gat en bij een storm wordt juist veel energie geproduceerd. Hetzelfde geldt voor de productie van zonne-energie, die uiteraard afhankelijk is van wanneer de zon schijnt. Een schommelende productie heeft twee belangrijke gevolgen:
- Het energienet raakt uit balans door overcapaciteit of ondercapaciteit, afhankelijk van de weersomstandigheden en de vraag naar energie. Daardoor kunnen storingen op het energienet ontstaan.
- De energieprijs fluctueert doordat er soms meer aanbod is dan vraag en andersom.
Nu het aandeel duurzame energie in Nederland op 5,9% ligt, hoeven we ons nog niet zo druk te maken om bovenstaande gevolgen. Dit doen we pas wanneer het percentage aanzienlijk is toegenomen, als we serieus veel duurzame energie produceren. Daarom is een goede voorbereiding een schone zaak. Momenteel zijn er wereldwijd en in Nederland projecten om demand response en opslag van duurzame energie verder te ontwikkelen zodat de wisselende duurzame energieproductie goed wordt opgevangen. Want het blijft niet alleen bij de uitdaging om meer duurzame energie te produceren, het energienet in balans houden hoort daar ook bij.
De accu neemt de rol van de kolencentrale over
Zodra we energie op grote schaal kunnen opslaan, gaat er een wereld voor ons open. Wat een uitkomst zou het zijn als grote windmolenparken op volle toeren draaien en het overschot aan energie wordt opgeslagen tot een later moment als we het hard nodig hebben. Kolencentrales hoeven niet meer bij te springen om te voldoen aan de energievraag, want de accu neemt de rol van de kolencentrale over. Vooralsnog is dit ‘de toekomst’, momenteel slaan we alleen op kleinschalig niveau energie op. Denk aan de Powerwall van Tesla die een beperkte opslagcapaciteit van 14 kWh heeft en daarmee wel volstaat voor huishoudens die voor anderhalve dag energie willen opslaan, maar niet voor de supermarkt waar zij de boodschappen doen. Ook zijn er proeven waarbij zonne-energie van particulieren wordt opgeslagen in elektrische auto’s om het weer in te zetten op het tijdstip dat de zon niet schijnt en de hele wijk toch energie nodig heeft.
Opslag van duurzame energie met de Powerwall van Tesla
Demand response beïnvloed door energieprijs
Bij demand response verandert het totale elektriciteitsverbruik per moment en dit is gebaseerd op de hoogte van de energieprijs. U wordt als bedrijf gestimuleerd om vooral energie af te nemen bij een lage energieprijs, dus als er veel wind of zon is. Op deze manier wordt de energieconsumptie gestuurd: minder consumptie bij een lage duurzame energieproductie en meer consumptie bij een hoge energieproductie. Vraag en aanbod worden zo op elkaar afgestemd en het energienet blijft in balans.
Demand response in de praktijk
In de praktijk ziet demand response er zo uit: ten tijde van een hoge energieprijs stellen bedrijven productieprocessen uit en gaan zij weer verder als de energieprijs laag is, hotels dimmen tijdelijk de lichten in de lobby of supermarkten passen de temperatuur van de diepvries aan. Als de energieprijs weer daalt, kan alles op zijn oorspronkelijke niveau voortgezet worden.
Zijn we klaar voor de toekomst?
Nu we zo’n rooskleurig verhaal hebben geschetst denkt u waarschijnlijk ‘kom maar op met die technieken’. Maar zo eenvoudig is het niet, bij de grootschalige opslag van energie ligt de uitdaging vooral in het ontwikkelen van deze techniek. Ook demand response is niet van de ene op de andere dag ingevoerd, hiervoor is een slim energienet nodig die bijvoorbeeld signalen geeft wanneer de energieprijs laag staat. Dus dat vraagt nog even ontwikkelingstijd en het kent nog meer uitdagingen. Niet ieder bedrijf staat te springen om demand response, want bedrijfsprocessen die afhankelijk zijn van menselijk handelen kun je niet opeens stilzetten. Ook moet de energieprijs voldoende fluctueren voordat bedrijven écht interesse hebben in demand response en daarvoor moeten we veel meer duurzame energie produceren. Maar wat we vooral niet moeten vergeten is dat demand response en opslag van energie veel kansen bieden: als bedrijf verlaagt u de zakelijke energiekosten en bovenal profiteren wij en het klimaat maximaal van duurzame energie; het blijft onbeperkt toegankelijk en overschotten gaan nooit meer verloren.